Sämikielâlâš ášástâllâm iärásijn ko sämikuávlu Viäruhaldâšem ohtâduvâin

1. Almolâš

Viäruhaaldâšmist šoodâi ohtâ virgeomâhâš 1.5.2008 vuáimán puáttám lavváin Viäruhaaldâšmist. Säämi kielâlaavâ 2 § 7-saje nubástittui siämmást nuuvt, et virgeomâhâžân, moos säämi kielâlaahâ heiviittuvvoo, tuálloo meiddei Viäruhaldâšem. 

Lahânubástusah merhâšeh tom, et sämmiliist lii Säämi kielâlaavâ 4 § mield vuoigâdvuotâ kevttiđ puohâin Viäruhaldâšem ohtâduvâin jo-uv suomâkielâ tâi sämikielâ jieijâs viäruttâs kysekee ääšist tâi ääšist, mast sun lii kuullâmnáál. Sämmilâš lii säämi kielâlaavâ 3 § mield olmooš, kote tuálá jieijâs sämmilâžžân, toin iävttoin, 1) et sun jieš tâi aainâs-uv ohtâ suu vanhimijn tâi ááhust já äijihist lii oppâm sämikielâ vuosmužžân kiellân, tâi 2) et sun lii taggaar ulmuu maajeeldpuáttee, kote lee merkkejum tuodâr-, mecci- tâi kyelipivdeelappalâžžân eennâm-, viärukyeddim- tâi jieggâkirjeest, teikkâ 3) et aainâs-uv ohtâ suu vanhimijn lii merkkejum tâi ličij puáhtám merkkejuđ jienâstemvuoigâdvuođâlâžžân säämi parlament tâi sämitige vaaljâin. Vuoigâdvuotâulmuin, kiäi pevdikirjekielâ lii sämikielâ, lii säämi kielâlaavâ 5 § mield siämmáálágán vuoigâdvuotâ ášástâldijn virgeomâháin kevttiđ pevdikirjekielâ nuávditmáin heivejeijee oosijn, maht 4 §:st asâttuvvoo sämmilij vuoigâdvuođâst kevttiđ sämikielâ.

Lahânubástuasah iä vaikut sämmilij kielâlâš vuoigâdvuođáid sämikuávlu (Tave-Lappi) Viäruhaldâšem toimâpaaihijn. Nuuvtpa täin oosijn tilálâšvuotâ siäilu siämmáálágánin.

Taat raavâ tuálá siste kuvvim tom monâttâlmist, mii nuávdittuvvoo, ko sämmilâš eres saajeest ko säämi kielâlaavâ uáivildem sämikuávlust kiävttá sämikielâ ášástâldijn Viäruhaaldâšmist jieijâs viäruttâs kyeskee aašist. Monâttâllâmvyehi káuská puohâid Viäruhaldâšem ohtâduvâid já toimâsoojijd. 

2. Vuoigâdvuotâ tulkkuumân, ko sämmilâš ášástâl Viäruhaldâšem toimâsaajeest

Jis sämmilâš kiävttá säämi kielâlaavâ 4 § miäldásávt sämikielâ ášástâldijn sämikuávlu ulguupiäláá Viäruhaldâšem toimâsaajeest (ovdâmerkkân viärukorttâääšist tâi viärui perâmân kullee ääšist), lii sust säämi kielâlaavâ 19 § miäldásâš vuoigâdvuotâ tulkkuumân sämikielân, jis sämikieltáiđusâš olmooš tobbeen váilu. Viärutoimâttâh tâi eres toimâohtâdâh uárnee ääši kieđâvuššâm várás njálmálâš puhelimáin tábáhtuvvee tulkkum. Tulkkum hoittájuvvoo ovdâmerkkân nuuvt, et ääši kieđâvuššâm tábáhtuvá ääšimiäldásâš visteest, mast lii škaajânpuhelin já virgeolmooš váldá puhelimáin ohtâvuođâ sämikielâ tuulkân.

Táárbu mield ääši kieđâvuššâm sirdoo já kieđâvuššâmsajan puáhtá tiiláđ sämikielâ tuulhâ. Tuulhâ tiiláámist kalga ain sooppâđ hovdáin.

Tulkkumkuástádâsâid máksá Viäruhaldâšem.

Viäruhaldâšem / Tave-Suomâ viäruvirgádâh lii toohâm kulmáin sämikielâ tulháin tooimânadelemsopâmuš ovdeláá uáivildum palvâlusâi pyevtitmist. Sopâmuš ohtâvuođâst áášánkullee tuulhah láá adelâm syelimâsâsttoollâmčonnâsem.

Vyelni láá täi tuulhâi ohtâvuođâtiäđuh: 

Tavesämikielâ:

Anne Nuorgam
Siula 11
99980  UCJUUHÂ
Šleđgâpostâ: anne.nuorgam@samediggi.fi
puh. 040 5343316

Aanaarsämikielâ:

Ilmari Mattus
Saarineitamontie 29
99800 AVVEEL
Šleđgâpostâ: ilmari.mattus@pp.inet.fi
puh. 040 5209249

Nuorttâsämikielâ:

Erkki Lumisalmi
Nellimintie 304
99800  AVVEEL
Šleđgâpostâ: erkki.lumisalmi@ort.fi
puh. 0400 917614

3. Sämikielâlâš viäruäššikirjij kieđâvuššâm já viäruäššikirjij jurgâlem

Jis sämmilâš ääšiuásálâš eres saajeest ko sämikuávlust pivdá säämi kielâlaavâ 20 § miäldásávt finniđ viäruääši kieđâvušmân kullee äššikiirjijd sämikielân tâi säämi kielâlaavâ 4 § miäldásávt kuáđá jieijâs viäruääši kyeskee äššikiirjijd sämikielân, puáhtá ääši išedeijee valmâštâllâm sirdeđ Tave-Laapi viärutoimâttuv Avveel toimâsajan porgâmnáál. Táárbu mield puáhtá meiddei toohâđ ovtâskâstábáhtus viäruttâs toimâttemsaje sirdem kyeskee miärádâs Viäruhaaldâšmist adelum laavâ 25 § vuáđuld.

Jis sämmilii ääšiuásálii viäruääši kyeskee ääši kieđâvuššâm váátá säämi kielâlaavâ 20 §:st asâttem suomâkielâlâš äššikirje jurgâlem sämikielân tâi táárbu mield jurgâlus sämikielâst suomâkielân, váldá viärutoimâttâh tâi eres Viäruhaldâšem ohtâdâh ohtâvuođâ Tave-Laapi viärutoimâttuv Avveel toimâsajan, mii ana huolâ äššikirjij jurgâlmist kevttimáin táárbu mield iššeen sämikielâ kielâtoimâttuv kielâjurgâleijeid.

Jurgâlmist šoddom koloid máksá Viäruhaldâšem.

4. Tave-Laapi viärutoimâttuv ohtâvuođâtiäđuh

Tave-Laapi viärutoimâttâh tuáimá ubâ eennâm uásild sämikielâlâš palvâlem toorjâohtâduvân. Viärutoimâttuv Avveel toimâsaje ohtâvuođâtiäđuh kávnojeh täst. Išetoimâttâhhovdâ Maarit Ollila já viäruvalmâštellee Päivi Ylitalo toimâv vuosâsajasâš ohtâvuođâolmožin.

Válduhovdâ Mirjami Laitinen

Pajetärhisteijee Markku Mertala